İkinci Elyazması'nın Dipnotları

[1] Elyazmasının, XXXX-XLIII olarak sayfa numarası verilmiş, sadece son dört sayfası bize kadar erişmiştir. Büyük bir olasılıkla yapıtın en önemli bölümünü oluşturan ilk 39 sayfası, yitip gitmiştir. 

[2] Büyük bir olasılıkla, Marx'ın bu parçada işçinin oluşturduğu o canlı sermayenin bir faizi olarak gördüğü ücret sözkonusu ediliyor. 

[3] Marx burada Britanya Parlamentosu tarafından 1834'te kabul edilen New Poor Law'a anıştırmada bulunuyor. Workhouse'ları kuran bu ünlü yasa, Elizabet'in 43. saltanat yılı olan 1601 tarihini taşıyan yoksulluk üzerindeki yasayı değiştiriyordu. Marx, aslında, uygun bir deyim olmayan ve düzeltme önerisi anlamına gelen Amendment Bill deyimini kuşkusuz bu nedenle kullanıyor. 

[4] Hegel, kendisi-çin-Varlık'ı (Fürsichsein), "Kendine sonsuz dönüş" olarak, öbür-Varlık'ın yadsınması olarak tanımlar. Kendisi-için-Varlık, kendisini, kendisi olmayan her şeyden soyutlar. Hegel, Görüngübilim'de, "bu arı kendisi-için-Varlık soyutlaması"nın sözünü eder. 

[5] Almanca: freipelassen. 

[6] Les Révolutions de France et de Brabant, Camille Desmoulins tarafından çıkarılan haftalık gazete. Mart, Nisan ve Mayısı kapsayan ikinci trimestre. Paris, yıl I, n° 16, s. 139 vd.; n° 26, s. 520 vd.. Kasım 1789-Temmuz 1791 arasında yayımlanan bu haftalık, her şeyden önce bir yergiler dizisiydi. 

[*] Leo'ya göre,[7] toprak köleliğinin kaldırılması sırasında, bir kölenin soylu bir mülkiyet olmaktan çıkmayı nasıl kabul etmediğini iki gözü iki çeşme anlatan, eski hegelci okuldan gurur dolu tanrıbilimci Funke'ye[8] bakınız. Justus Moeser'in[9] kendilerini hamkafanın sınırlı, modası çevmiş, küçük-burjuva, "evine bağlı", sıradan ufkunu bir an bile bırakmamalarıyla belli eden, ve gene de arı fanteziden başka bir şey olmayan Yurtseverce Fantazilerine de bakınız. Bu fantezileri Alman ruhu için o kadar çekici kılan şey de, işte bu çelişkidir. (Marx'ın notu.) 

[7] Studien und Skizzen zu einer Naturlehre des States. Haue 1833, 1. Abt., s. 102. 

[8] Die aus der unbeschränkten Teilbarkeit des Grundeigentums hervorgehenden Nacteile, nachgwiesen von G. L. W. Funke. Hamburg und Gotha, 1839, s. 56. 

[9] Justus Moeser: Patriotische Phantasien. Berlin 1775-1778. 

[10] İkinci elyazmasının sonu.